Cẩm Mỹ là huyện miền núi thuần nông, đời sống người dân chủ yếu dựa vào sản xuất nông nghiệp là chính. Toàn huyện có gần 33.500 hộ dân sinh sống với 21 thành phần dân tộc thiểu số sinh sống. Trong đó, tỷ lệ đồng bào dân tộc chiếm 18,4% dân số toàn huyện, trong đó chủ yếu là dân tộc Hoa, Nùng ,Tày ,Chơro, còn lại là đồng bào các dân tộc thiểu số khác như Mường, Chăm, Thổ Thái, Dao, Êđê, SánChay, Sándìu, Ngái, Giarai, Giáy, Cơ Ho… . Hầu hết đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện đều sinh sống, cư trú xen kẽ với dân tộc Kinh, tập trung đông nhất chủ yếu ở các xã Xuân Bảo, Bảo Bình, Xuân Đông, Xuân Tây, Sông Ray, Lâm San, Nhân Nghĩa. Một số ít tập trung thành làng, ấp tại một số khu vực như dân tộc Hoa, Chơro, Nùng, Tày, Kh’mer.
Thực hiện Nghị quyết số 24-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX về công tác dân tộc, Chương trình hành động của Tỉnh ủy, Huyện ủy về Công tác dân tộc, Chính quyền, MTTQ và các đoàn thể từ huyện đến cơ sở đã triển khai thực hiện các Nghị quyết, chương trình, chính sách của Đảng trên địa bàn huyện. Tập trung huy động nguồn lực đầu tư vào cơ sở hạ tầng, hỗ trợ phát triển sản xuất, bảo tồn phát huy các giá trị văn hóa vùng đồng bào dân tộc và đạt được kết quả rất quan trọng, từng bước nâng cao được đời sống vật chất, tinh thần của đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn.
Thông qua các chính sách, trong 5 năm qua, 100% hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo có nhu cầu vay vốn và đáp ứng điều kiện vay của Ngân hàng Chính sách xã hội huyện đều được vay vốn. UBND huyện đã hỗ trợ cho 315 hộ nghèo, trong đó có 80 hộ đồng bào DTTS, mỗi hộ được hỗ trợ 04 con dê sinh sản và 1.000.000 đồng xây dựng chuồng trại. Công ty TNHH MTV Sơn Thủy Hà xã Xuân Đông hỗ trợ 100 con bò giống cho 100 hộ nghèo, hộ cận nghèo và hộ khó khăn trên địa bàn huyện, trong đó có 35 hộ DTTS được thụ hưởng. Từ năm 2016 đến nay, UBND huyện đã phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể vận động xây dựng và bàn giao 44 căn nhà tình thương cho các hộ dân tộc thiểu số; hỗ trợ tiền điện cho 337 hộ DTTS nghèo với tổng số tiền 186 triệu đồng. Gần 900 hộ DTTS nghèo và cận nghèo được tặng quà tết với tổng giá trị trên 560 triệu đồng. 9 hộ nghèo được hỗ trợ nước sạch sinh hoạt với tổng kinh phí 13 triệu đồng, 20 hộ được hỗ trợ chuyển đổi nghề với kinh phí 100.000.000 đồng.
Công tác hỗ trợ khám chữa bệnh cho đồng bào dân tộc thiểu số được ngành y tế huyện chú trọng, các chương trình MTQG về y tế lồng ghép với công tác giảm nghèo trong lĩnh vực y tế được triển khai như thực hiện châm cứu, cấp thuốc đông y miễn phí cho hơn 6.700 lượt người nghèo, người khó khăn, neo đơn, người DTTS với tổng số tiền gần 225 triệu đồng; khám, chữa bệnh và cấp thuốc tây y cho 3.600 lượt người với tổng số tiền hơn 950.000.000 đồng. Từ năm 2016 - 2019 huyện đã cấp trên 51000 thẻ bảo hiểm y tế cho đồng bào DTTS với kinh phí trên 23 tỷ đồng.
Đời sống văn hóa của nhân dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số ngày càng phong phú, nhiều giá trị văn hóa truyền thống trên địa bàn huyện được phục hồi, duy trì và từng bước phát huy như: Duy trì hình thức sinh hoạt 02 đội cồng chiêng của đồng bào Châu ro tại xã Lâm San, Xuân Mỹ. Bên cạnh đó các thiết chế văn hóa dân tộc cho đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống trên địa bàn huyện đảm bảo thuận tiện cho việc sinh hoạt cộng đồng, đồng thời làm địa điểm sinh hoạt hội họp của khu dân cư. Nhà văn hóa các dân tộc tại xã Lâm San được xây dựng dựa trên nền tảng hoa văn kiến trúc truyền thống chủ yếu của người Châu ro, đồng thời tích hợp các yếu tố văn hóa chọn lọc của các dân tộc thiểu số khác được trang bị đầy đủ trang thiết bị, có sân thể dục thể thao, có âm thanh, bàn ghế, ti vi phục vụ nhu cầu nghe nhìn và sinh hoạt cộng đồng của người dân địa phương. Đồng bào dân tộc Chơro ở 3 xã Lâm San, Xuân Quế, Xuân Mỹ được tỉnh cấp 2 bộ cồng, chiêng và dân tộc Hoa ở xã Xuân Tây được cấp bộ trống.
(Bà con đồng bào DTTS xã lâm San biểu diễn cồng chiêng)
Từ thực hiện đồng bộ, hiệu quả các chính sách về công tác dân tộc, những năm qua Đời sống kinh tế của đồng bào dân tộc thiểu số từng bước được ổn định và phát triển, tỷ lệ hộ nghèo trong đồng bào DTTS giảm từ 16% năm 2014 xuống còn 14,5% năm 2019; tỷ lệ hộ dân tộc thiểu số sử dụng điện trong sinh hoạt đạt 99,98%; hộ dân tộc sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh đạt 99,6%.
Tình đoàn kết, quyền bình đẳng giữa các dân tộc được tiếp tục củng cố và phát triển, an ninh trật tự ở vùng dân tộc được ổn định, đồng bào các dân tộc thiểu số luôn an tâm, tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, quản lý và điều hành của chính quyền các cấp. Từ đó, trên địa bàn huyện đã xuất hiện nhiều tấm gương cá nhân, tập thể điển hình trong công tác dân tộc trong những năm qua.
Có thể nói, qua 5 năm triển khai thực hiện công tác dân tộc và thực hiện chính sách dân tộc từ Đại hội đại biểu các dân tộc thiểu số huyện lần thứ II năm 2014 đến nay, các cấp uỷ Đảng, chính quyền, MTTQ, các ban ngành đoàn thể từ huyện đến cơ sở đã nhận thức đúng đắn về công tác dân tộc, từ đó đã đề ra các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp cụ thể để thực hiện việc chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho đồng bào dân tộc thiểu số. Qua đó, từng bước tạo sự cân bằng giữa các dân tộc, các vùng dân cư trên địa bàn huyện.
Trên cơ sở những kết quả đạt được trong 5 năm qua, trong 5 năm tới huyện Cẩm Mỹ tiếp tục tập trung phát triển toàn diện kinh tế - xã hội địa bàn dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa; giảm nghèo bền vững, các hộ nghèo đều có nhà ở ổn định, kiên cố. Sản xuất bền vững theo hướng sản xuất hàng hóa ; xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS một cách đồng bộ; môi trường sinh thái được bảo vệ phát triển. Nâng cao trình độ dân trí, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc. Đào tạo, nâng cao chất lượng các tổ chức làm công tác dân tộc, phát huy vai trò của MTTQ và các đoàn thể, đặc biệt là vai trò người uy tín. Tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc, nâng cao chất lượng hoạt động của hệ thống chính trị cơ sở, duy trì và giữ vững quốc phòng, an ninh, trật tự an toàn xã hội, góp phần xây dựng quê hương Cẩm Mỹ ngày càng phát triển một cách toàn diện.
MINH NGUYỆT – MINH MẪN